महाराष्ट्र वन नियमावली 2014 चा नियम 79

 महाराष्ट्र वन नियमावली 2014  नियम 79 नुसार वनरक्षकाचे कार्यक्षेत्र आणि मर्यादा

महाराष्ट्र वन नियमावली, 2014 नियम 79 नुसार वनरक्षक हे त्यांच्या नियत कार्यक्षेत्रातच कार्यरत राहणे आवश्यक आहे. या नियमावलीत स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे की —

> “वनरक्षकाने महसूल किंवा पोलीस अधिकाऱ्यांकडे हजर होण्यासाठी नियतक्षेत्र सोडू नये. कोणताही महसूल किंवा पोलीस अधिकारी वनरक्षकास त्याच्या नियतक्षेत्राबाहेर बोलविणार नाही, तसेच वनरक्षक हे महसूल अथवा पोलीस अधिकारी यांचेकडे हजर होण्यासाठी नियतक्षेत्र सोडणार नाही.”

ही तरतूद वनसंवर्धन, गुन्हे प्रतिबंध व वन्यजीव संरक्षण या प्रमुख जबाबदाऱ्यांची सातत्य राखण्यासाठी करण्यात आली आहे. वनरक्षक हे आपल्या क्षेत्रात गस्त, तपासणी, गुन्हे नोंदणी आणि वृक्षसंवर्धनाची थेट जबाबदारी सांभाळतात. त्यामुळे त्यांना वारंवार बाहेरील कार्यालयात बोलावल्यास त्यांच्या नियमित कार्यात अडथळा निर्माण होतो.

या नियमामुळे वनकर्मचाऱ्यांचे संरक्षण तर होतेच, पण वनक्षेत्रातील कामकाज सातत्याने चालू राहते. त्यामुळे महसूल आणि पोलीस विभागांनी पंच किंवा चौकशीसाठी वनरक्षकांना कार्यक्षेत्राबाहेर बोलावू नये, ही अत्यंत महत्त्वाची प्रशासनिक जबाबदारी ठरते.

FAQ — महाराष्ट्र वन नियमावली २०१४ : वनरक्षकाचे कार्यक्षेत्र

प्र.१: वनरक्षकाने महसूल किंवा पोलीस अधिकाऱ्यांकडे उपस्थित राहू शकतो का?

उ.१: नाही. महाराष्ट्र वन नियमावली २०१४ नुसार वनरक्षकाने आपल्या नियत कार्यक्षेत्राबाहेर महसूल किंवा पोलीस अधिकाऱ्यांकडे उपस्थित राहणे प्रतिबंधित आहे.

---

प्र.२: महसूल किंवा पोलीस अधिकारी वनरक्षकास आपल्या कार्यालयात बोलवू शकतात का?

उ.२: नाही. या नियमावलीनुसार कोणताही महसूल किंवा पोलीस अधिकारी वनरक्षकास त्याच्या नियत कार्यक्षेत्राबाहेर बोलवू शकत नाही.

---

प्र.३: वनरक्षकाने नियम मोडल्यास काय परिणाम होऊ शकतात?

उ.३: नियमांचे उल्लंघन केल्यास त्यावर शिस्तभंगात्मक कारवाई होऊ शकते, तसेच संबंधित अधिकाऱ्याची जबाबदारीही निश्चित केली जाऊ शकते.

---

प्र.४: पंच म्हणून वनरक्षकाची नियुक्ती करता येते का?

उ.४: नाही, वनरक्षकाने आपले नियत कार्यक्षेत्र सोडणे नियमबाह्य ठरते.